İmanın Esasları
İMAN 1. İnanma, tasdik etme. “İman; Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, ahiret gününe, kaza ve kadere; hayır ve şerrin Allah’tan olduğuna (kesin bir şekilde) inanmaktır.” (Hadis) 2. Emniyette olma, güvende olma, güven verme. “İbrahim: ‘Rabbim! Burayı (Mekke’yi) bir iman yurdu kıl ve halkından Allah’a ve ahiret gününe iman edenleri çeşitli ürünlerle rızıklandır.’ diye dua etti…” (Kur’an-ı Kerim 2/126) 3. Kişinin Allah’ın varlığını, birliğini, sıfatlarını, peygamberlerini, ahiret gününü ve bunlardan başka iman edilmesi gereken şeyleri kalp ile tasdik edip dil ile söylemesi. “Peygamber ve onunla birlikte olan müminler Rabbi tarafından ona (Hz. Muhammed’e) indirilene iman ettiler. Hepsi, Allah’a, meleklerine, kitaplarına ve peygamberlerine inandılar. ‘Onun peygamberlerinden hiçbirini diğerinden ayırt etmeyiz.’ (dediler.) Ve yine dediler ki: ‘(Hakikati) işittik ve itaat ettik! Rabbimiz! Bizi bağışlamanı dileriz. Dönüşümüz sanadır.” (Kur'an-ı Kerim 2/285) 4. Son peygamber Hz. Muhammed’e ve onun tarafından insanlığa bildirilen şeylere hiçbirini dışta bırakmaksızın inanma, onun doğruluğu konusunda herhangi bir kuşku duymama. Öneminden dolayı Kur'an-ı Kerim ayetlerinin 168 çoğunluğunu imanla ilgili ayetler oluşturur. Kur'an-ı Kerim’den çıkarılan sonuçlara göre imanın Allah katında geçerli olabilmesi için; iman ölüm anına ertelenmemeli, inanılan şeylerin doğruluğu hakkında hiçbir kuşku bulunmamalı, dinen kesin olan bir hüküm dışta bırakılmamalı, iman ve ibadet konularında kibirlenmekten kaçınılmalıdır. “Allah’a yemin ederim ki benim kendilerine gönderilmiş olduğum insanlardan ister Yahudi ister Hristiyan olsun, Allah katından getirdiğim şeylerin tamamına iman etmeden ölürse cehennemlik olur.” (Hadis)MEB Yay.D.T.Sözlüğü ,Sayfa :168
İMAN ESASLARI
İslâm dininin iman esasları ilmihal kitaplarında âmentü terimiyle ifade
edilir. Arapça âmene fiilinin birinci tekil şahsı olan âmentü, "inandım" demektir.
Terim olarak, iman esaslarını kısa ve öz olarak ihtiva eden metni
ifade etmek için kullanılır. Âmentünün metni şudur: "Âmentü billâhi ve
melâiketihî ve kütübihî ve rusülihî ve'l-yevmi'l-âhiri ve bi'l-kaderi hayrihî ve
şerrihî minallâhi teâlâ ve'l-ba‘sü ba‘de'l-mevti hakkun. Eşhedü enlâ ilâhe
illallâh ve eşhedü enne muhammeden abduhû ve rasûlüh" (Allah'a, meleklerine,
kitaplarına, peygamberlerine, âhiret gününe, kadere, hayır ve şerrin
Allah'tan olduğuna inandım. Öldükten sonra diriliş haktır. Allah'tan başka
ilâh olmadığına, Muhammed'in O'nun kulu ve elçisi olduğuna şahitlik ederim).
Âmentüde belirtilen esasların hepsi Kur'an'da çeşitli ifadelerle yer almıştır:
"...Asıl iyi olan kimse, Allah'a, âhiret gününe, meleklere, kitaba, peygamberlere
inanan...dır" (el-Bakara 2/177), "Kim Allah'ı, meleklerini, kitaplarını,
peygamberlerini ve âhiret gününü inkâr ederse, şüphesiz derin bir
sapıklığa sapmıştır" (en-Nisâ 4/136) meâlindeki âyetlerde iman esasları Allah'a,
meleklere, kitaplara, peygamberlere ve âhirete iman olmak üzere beş
ilkede toplanmış, kader bunlar arasında zikredilmemiştir. Ancak bazı âyetlerde
(er-Ra‘d 13/8; el-Hicr 15/21; el-Furkan 25/2; el-Kamer 54/49) her şeyin
Allah'ın takdirine bağlı bulunduğuna dair ifadelerden hareketle âlimler hayrı
ve şerri ile birlikte kadere inanmayı bir iman esası olarak zikretmişlerdir.
Cibrîl hadisinin Müslim, Ebû Dâvûd, Tirmizî ve İbn Mâce rivayetleri de kader
konusunu bir iman esası olarak zikreder. Kader konusunun iman esaslarını
belirten âyetlerde yer almayışı, Allah'ın ilim, irade, kudret ve tekvîn
sıfatlarının kapsamı içinde yer almasına bağlanmalıdır. Çünkü Allah'ın anılan
sıfatlarına gereğince inanan, kadere de inanmış olmaktadır.
Âmentüde yer alan esaslardan Allah'a iman ile kader ve kazâya iman
konularında, vahiyle birlikte aklî-mantıkî açıklama ve ispatlar yapılabileceği,
his ve tecrübeye dayalı bilgilerden yararlanılabileceği kabul edilmiş ise de,
âhirete iman ve meleklere iman konularında bu mümkün görülmemiş, bu
hususlarda sadece vahyin verdiği bilgilere güvenilebileceği belirtilmiştir.