İNTİHARIN PSİKOLOJİK BOYUTU

• Erkek olmak: İntiharı düşünmek ve intihar girişimi kadınlarda daha sık görülse de ölümle sonuçlanan intiharın erkeklerde kadınlara oranla 4 kat daha fazla olduğu bilinmektedir.

• Bekar olmak: Bekar kişilerin intihar oranının evli kişilerden 2 kat daha fazla olduğu saptanmıştır.

• Boşanmış, ayrılmış veya dul olmak: Boşanmış, ayrılmış, terk edilmiş veya eşini kaybetmiş kişilerin intihar etme olasılıkları artmaktadır.

• Aile içi sorunlar yaşamak: Ailede birlik beraberliğin olmayışı, çatışma olması, anne-babanın örseleyici tutumları intihar etme riskini arttırmaktadır.

• Ailede intihar geçmişinin olması: İntiharda genetik geçişin önemli olduğu bilinmektedir. Bu nedenle ailede intihar geçmişinin bulunması intihar riski açısından oldukça önemlidir.

• Kişinin geçmişte intihar girişiminin olması: Geçmiş intihar girişimi olan kişilerin tekrar intihar etme olasılığı daha yüksektir.

• Kronik hastalıklar (Ruhsal-Fiziksel): Depresyon, şizofreni, bunama, deliryum, kişilik bozukluğu gibi çeşitli ruhsal bozuklukların yanı sıra, uzun süreli ölümcül hastalığa yakalanma veya kişinin yaşantısını engelleyen, yaşam kalitesini bozan bir bedensel hastalığa sahip olma gibi faktörlerin de intihar açısından büyük risk taşıdığı görülmektedir.
• Serotonin hormonunun eksikliği: Araştırmalar, intihar girişiminde bulunan kişilerde, “mutluluk hormonu” olarak bilinen serotonin hormonunun ciddi derecede eksik olduğunu ortaya koymaktadır.

• Erken dönem travmatik yaşantıların varlığı: Çocukluk travmaları çözümlenmediğinde ortaya çıkan yoğun duygusal ve düşüncesel sorunlar da intihar riskini arttırmaktadır.

• Alkol-madde kullanımı: Yapılan araştırmalar alkol ve madde kullanımının intihar riskini önemli oranda arttırdığını ortaya koymaktadır.

• Ergen veya yaşlı olmak: Özellikle 15-24 yaş arası olmak üzere ergenlik-genç erişkinlik dönemlerinde ve 60 yaş üstü dönemde intihar riskinin arttığı bilinmektedir. Yaşlılarda intihar girişiminin ölümle sonuçlanma oranı diğer yaş gruplarından daha yüksektir.

• Yalnız-izole yaşam: İnsan sosyal bir varlık olduğundan sosyal desteğin yetersiz kalması, güçlü sevgi bağlarının olmayışı gibi durumlar kişinin intihar etme olasılığını arttırmaktadır.

• Ekonomik zorluklar: İşsizlik, geçim sıkıntısı, borçlanma gibi durumların intiharın önemli risk faktörlerinden olduğu bilinmektedir.

• Cinsel istismar geçmişinin olması: Tacize veya tecavüze uğramış olma durumunda yaşanan bu travmatik anı üzerine bir ruh sağlığı uzmanı ile çalışılmadığı sürece bu anılar intihar riskini arttıran en önemli etmenlerden biridir.

• Kayıp yaşamış olmak: Kişi kaybettiği kişinin ölümünden kendisini sorumlu hissettiğinde veya ölen kişiyle tekrar birlikte olmayı arzuladığında intihar etmeye meyil gösterebilir.

• Stres düzeyi yüksek olan işlerde çalışmak: İstatistikler doktorluk, avukatlık, askerlik gibi stres düzeyi yüksek olan mesleklerin intihar riskini arttırdığını göstermektedir.

• Dini kimlik yoksunluğu: İnanç, insanın zorluklarla baş edebilmesini sağlayan önemli bir içsel kaynak olduğundan dini kimlik yoksunluğu, diğer bir deyişle “dinsizlik” yüzünden kişinin bu içsel kaynağa sahip olmaması nedeniyle bu durum kişinin umutsuzluğa kapılabilmesine ve intihara meyil göstermesine neden olabilmektedir.

• Cinsel kimlik sorunları: Kişinin kendi biyolojik kimliğini kabul etmemesi, biyolojik cinsel kimliğinden rahatsızlık duyması ve karşı cinsten olmayı istemesi gibi “cinsel kimlik bozukluğu” olarak adlandırılan ruhsal durumun intihar açısından bir risk faktörü olduğu bilinmektedir.

• Şehir hayatı: Stengel, Durkheim gibi bilim insanları şehirde yaşamanın intihar için bir risk faktörü olduğunu öne sürmüştür.

• Yanlış İnanış: Kişi intihardan bahsediyorsa, intihar etme olasılığı çok düşüktür.

• Yanlış İnanış: İntihar dürtüsel bir eylemdir, aniden gelir, engellenemez.

• Yanlış İnanış: Kişi intihar etmeyi kafasına koyduysa bunun önüne geçilemez.

• Yanlış İnanış: İntihar eden kişiler bencil kişilerdir.

• Yanlış İnanış: Güçlü, başarılı ve akıllı kişiler intihar etmezler.

• Yanlış İnanış: Depresif biriyle intihar hakkında konuşursak onu intihara daha da teşvik etmiş oluruz.

• Yanlış İnanış: İntihar girişiminde bulunan kişiler her zaman ölmek isterler.

• Yanlış İnanış: İntihar eden kişiler sadece dikkat çekmeye çalışıyordur.

• Yanlış İnanış: Eğer bir kişi daha önce intihar girişiminde bulunmuş ve başarısız olmuşsa, bir daha intihar etmez.

• Yanlış İnanış: Çocuklar intihar etmez.

• Yakınları arayıp vedalaşma gibi konuşmalar yapmak,
• Kendisini öldürmek istediği, ölmek istediği, dayanamadığına dair söylemlerde bulunmak,
• Yaşamın bomboş geldiği, anlamsız olduğuna dair söylemlerde bulunmak, geleceğe karamsar, umutsuz gözlerle bakmak,
• Kendisini sosyal çevresinden ve ailesinden izole etmeye başlamak, içine kapanmak,
• “Merak etmeyin, yakında hayatınızdan çıkıp gideceğim.” gibi sözler sarf etmek,
• İntihar etmeye yönelik malzemeler (ip, bıçak, jilet, hap, silah vb.) temin etmek,
• İntihar etmiş kişilerden övgü ile bahsetmek,
• Sürekli üzgün, çökkün bir ruh halinde olmak,
• Günlük işlevsellikte (iştah, uyku, isteklilik vb.) ciddi olumsuz değişimlerin olması,
• Ekonomik zorlukların altından kalkamamaktan bahsetmek,
• Suçluluk duygularının olması,
• Aşırı kaygılı ve huzursuz olmak,
• Fiziksel veya duygusal acıdan bahsetmek,
• Yakın birinin ani kaybı, tecavüz, savaş, saldırı gibi travmatik yaşantılara maruz kalmak,
• Alkol-madde kullanımının ve hayatı riske atan davranışların varlığı,
• Öz-değerde azalma gözlenmesi,
• Yoğun isteksizlik hali,
• Öfke, saldırganlık,
• Duygusal küntlük, olan bitene kayıtsızlık hali,
• Vasiyet yazmak, miras bırakmaktır.