VEDA HUTBESİ
Bu hutbe özelde müslümanlara,
genelde ise bütün insanlığa İslâm'ın evrensel mesajını duyuran, insanların
kardeşliğini ve eşitliğini, temel hak ve hürriyetlere sahip olduğunu
vurgulayan önemli bir belgedir.
İki cihan peygamberi Resûl-i Ekrem, hicretin 10. yılında hac ibadeti esnasında
Arafat'ta, 100.000’den fazla müslümana hitaben şöyle buyurdular:
Ey İnsanlar!
Sözümü iyi dinleyiniz! Bilmiyorum, bu seneden sonra sizinle burada belki
de bir daha hiç buluşamayacağım.
İnsanlar! Bugünleriniz nasıl mukaddes bir gün ise, bu aylarınız nasıl
mukaddes bir ay ise, bu şehriniz (Mekke) nasıl mukaddes bir şehir ise, canlarınız,
mallarınız, namuslarınız da öyle mukaddestir, her türlü tecavüzden
korunmuştur.
Ashabım! Yarın Rabbinize kavuşacaksınız ve bugünkü her hal ve hareketinizden
muhakkak sorulacaksınız. Sakın benden sonra eski sapıklıklara
dönüp de birbirinizin boynunu vurmayasınız.
Bu vasiyetimi burada bulunanlar, bulunmayanlara bildirsin! Olabilir ki
bildirilen kimse, burada bulunup doğrudan işitenden daha iyi anlayarak
muhafaza etmiş olur.
Ashabım!
Kimin yanında bir emanet varsa onu sahibine versin! Faizin her çeşidi
kaldırılmıştır, ayağımın altındadır. Lâkin borcunuzun aslını vermeniz gerekir.
Ne zulmediniz, ne de zulme uğrayınız. Allah'ın emriyle faizcilik artık
yasaktır. Câhiliye’den kalma bu çirkin âdetin her türlüsü ayağımın altındadır.
İlk kaldırdığım faiz de Abdülmuttalib'in oğlu (amcam) Abbas'ın faizidir.
Ashabım!
Câhiliye devrinde güdülen kan davaları da tamamen kaldırılmıştır. Kaldırdığım
ilk kan davası Abdülmuttalib'in torunu (amcazadem) Rebîa'nın
kan davasıdır.
İnsanlar!
Bugün şeytan, sizin şu topraklarınızda yeniden tesir ve hâkimiyetini
kurmak gücünü ebedî surette kaybetmiştir. Fakat siz, bu kaldırdığım şeyler
dışında, küçük gördüğünüz işlerde ona uyarsanız bu da onu memnun edecektir.
Dininizi korumak için bunlardan da sakınınız.
İnsanlar!
Kadınların haklarını gözetmenizi ve bu hususta Allah'tan korkmanızı
tavsiye ederim. Siz kadınları, Tanrı emaneti olarak aldınız; onların namuslarını
ve iffetlerini Allah adına söz vererek helâl edindiniz. Sizin kadınlar üzerinde
hakkınız, onların da sizin üzerinizde hakları vardır. Sizin kadınlar üzerindeki
hakkınız, onların aile yuvasını sizin hoşlanmadığınız hiçbir kimseye
çiğnetmemeleridir. Eğer razı olmadığınız herhangi bir kimseyi aile yuvanıza
alırlarsa, onları te’dib edebilirsiniz. Kadınların da sizin üzerinizdeki hakları,
meşrû bir şekilde, her türlü yiyim ve giyimlerini temin etmenizdir.
Müminler!
Size bir emanet bırakıyorum ki ona sıkı sarıldıkça yolunuzu hiç şaşır
mazsınız. O emanet Allah'ın kitabı Kur'an'dır.
Müminler!
Sözümü iyi dinleyiniz ve iyi belleyiniz! Müslüman müslümanın kardeşidir,
böylece bütün müslümanlar kardeştir. Din kardeşinize ait olan herhangi bir
hakka tecavüz helâl değildir. Meğer ki gönül hoşluğu ile kendisi vermiş olsun.
Ashabım!
Kendinize de zulmetmeyiniz. Kendinizin de üzerinizde hakkı vardır.
İnsanlar!
Cenâb-ı Hak her hak sahibine hakkını (Kur'an'da) vermiştir. Vârise vasiyet
etmeye lüzum yoktur. Çocuk kimin döşeğinde doğmuşsa ona aittir. Zina eden
için mahrumiyet vardır. Babasından başkasına ait soy iddia eden soysuz, ya-
hut efendisinden başkasına intisaba kalkan nankör, Allah'ın gazabına, meleklerin
lânetine ve bütün müslümanların ilencine uğrasın! Cenâb-ı Hak, bu gibi
insanların ne tövbelerini ne de adalet ve şahadetlerini kabul eder.
İnsanlar!
Yarın beni sizden soracaklar, ne diyeceksiniz?
"–Allah'ın elçiliğini ifa ettin, vazifeni yerine getirdin, bize vasiyet ve öğüt
te bulundun, diye şahadet ederiz" cevabını verdiler.
Bunun üzerine Hz. Muhammed:
Şahit ol yâ Rab! Şahit ol yâ Rab! Şahit ol yâ Rab! dedi
(İbn Hişâm, II,
350; Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi, I, 542-544).
