Teokrasi(Şeriat Yönetim Biçimi)
Teokrasi
Yunanca theos (tanrı) ve kratein (hâkimiyet), iktidar kelimelerinden
oluşan teokrasi, siyasal iktidarın Tanrı’dan kaynaklandığı ve bu iktidarın
Tanrı’nın yeryüzündeki temsilcisi veya bir grup tarafından kullanıldığı inanışına
dayanan toplumsal düzen olarak tanımlanmaktadır. Teokratik siyasal
örgütlenmede, toplumsal sistemi belirleyen otorite dindir. Siyasal iktidar,
Tanrı adına din adamları tarafından kullanılmakta veya dağıtılmakta; toplumsal
ilişkileri düzenleyen hukuk normlarına din kaynaklık etmektedir.
İlkçağ devletlerinde din ve devlet işlerinin iç içeliği, hatta devletin he-
men bütünüyle dinî bir örgütlenme olduğu düşünülürse bu devletlerin “teokratik”
olarak nitelendirilmesi mümkündür. İlkçağ devletlerinde dinî liderlikle
siyasî liderlik bir kişinin şahsında birleşmiştir. Siyasal iktidarın başında
bulunan şef, aynı zamanda bir din adamı, hatta kimi toplumlarda görüldüğü
gibi kral bir tanrıdır. Genel hatlarıyla söylemek gerekirse bu tür teokratik
toplumlarda siyasal iktidarı elinde tutan şef, tanrısal niteliklere sahip bir
lider olarak görülmektedir. Bu tür toplumlarda siyasal iktidarın, uygulama
ve düzenlemelerini dinî motiflerle bezeyerek sunduğu ve bu yolla otorite
sağladığı göz önüne alınınca dine meşrûlaştırıcı bir fonksiyon yüklendiği
söylenebilir.
Siyasal iktidarın kaynağı ve meşruiyeti konusunu inceleyen anayasa
hukuku yazarları, belli başlı meşrûlaştırma yollarından birinin iktidara ilâhî
bir temel sağlamayı hedefleyen “teokratik yaklaşım” olduğunu belirtmişler
ve teokratik meşrûlaştırma anlayışının tip ve çeşitlerinden bahsetmişlerdir.
Hıristiyan Batı toplumlarının tarihinde teokrasinin değişik türlerine ve
uygulama biçimlerine rastlanılır.